🎨 ใบงาน: การวาดผังงาน (Flowchart)
วิชา คอมพิวเตอร์เบื้องต้น 2 | ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1
| ชื่อ-นามสกุล: | เลขที่: | ||
| ชั้น: | วันที่: |
📚 ส่วนที่ 1: สัญลักษณ์ที่ใช้ในผังงาน
คำแนะนำ: ศึกษาสัญลักษณ์ต่างๆ ที่ใช้ในการวาดผังงานให้เข้าใจก่อนทำแบบฝึกหัด
เริ่มต้น / สิ้นสุด
🔵 วงรี (Oval/Terminal)
ใช้แสดงจุดเริ่มต้นและจุดสิ้นสุดของโปรแกรม
ประมวลผล
🟥 สี่เหลี่ยมผืนผ้า (Process)
ใช้แสดงคำสั่งหรือกระบวนการทำงานต่างๆ
เงื่อนไข?
🔶 สี่เหลี่ยมข้าวหลามตัด (Decision)
ใช้แสดงการตัดสินใจหรือเงื่อนไข (ใช่/ไม่ใช่)
รับ/แสดงข้อมูล
🔷 สี่เหลี่ยมด้านขนาน (Input/Output)
ใช้แสดงการรับข้อมูลหรือแสดงผลลัพธ์
→
➡️ ลูกศร (Flow Line)
ใช้แสดงทิศทางการทำงานเชื่อมต่อระหว่างสัญลักษณ์
✍️ ส่วนที่ 2: แบบฝึกหัดวาดผังงาน
แบบฝึกหัดที่ 1
🎮 ระบบล็อกอินเข้าใช้งานเกม
โจทย์: จงวาดผังงานสำหรับระบบล็อกอินเข้าเล่นเกมออนไลน์ โดยมีขั้นตอนดังนี้
- ผู้ใช้กรอก Username และ Password
- ระบบตรวจสอบว่าข้อมูลถูกต้องหรือไม่
- ถ้าถูกต้อง → แสดงข้อความ "ยินดีต้อนรับเข้าสู่เกม" แล้วเข้าสู่หน้าเกม
- ถ้าไม่ถูกต้อง → แสดงข้อความ "Username หรือ Password ไม่ถูกต้อง กรุณาลองใหม่" แล้วให้กรอกใหม่
✏️ พื้นที่วาดผังงาน
💡 เคล็ดลับ
- เริ่มจาก "เริ่มต้น" ด้วยสัญลักษณ์วงรี
- ใช้สี่เหลี่ยมด้านขนานสำหรับการรับ Username และ Password
- ใช้สี่เหลี่ยมข้าวหลามตัดสำหรับตรวจสอบข้อมูล
- ใส่ลูกศรแสดงทิศทางการทำงานให้ชัดเจน (ใช่/ไม่ใช่)
- จบด้วย "สิ้นสุด" ด้วยสัญลักษณ์วงรี
แบบฝึกหัดที่ 2
🚦 ระบบไฟจราจร (Traffic Light)
โจทย์: จงวาดผังงานการทำงานของระบบไฟจราจรอัตโนมัติ โดยมีขั้นตอนดังนี้
- ตรวจสอบเซนเซอร์ว่ามีรถรอหรือไม่
- ถ้ามีรถรอ → เปลี่ยนไฟเป็นสีเขียว (ให้รถผ่าน) รอ 30 วินาที
- เปลี่ยนไฟเป็นสีเหลือง (เตือน) รอ 5 วินาที
- เปลี่ยนไฟเป็นสีแดง (หยุด)
- ถ้าไม่มีรถรอ → เปลี่ยนไฟเป็นสีแดง (หยุด)
- กลับไปตรวจสอบเซนเซอร์ใหม่ (วนซ้ำ)
✏️ พื้นที่วาดผังงาน
💡 เคล็ดลับ
- ใช้สี่เหลี่ยมข้าวหลามตัดสำหรับตรวจสอบว่า "มีรถรอหรือไม่?"
- ใช้สี่เหลี่ยมผืนผ้าสำหรับแต่ละขั้นตอนการเปลี่ยนสีไฟ
- อย่าลืมเส้นลูกศรที่วนกลับไปเช็คเซนเซอร์ใหม่ (Loop)
- ระบุเวลารอของแต่ละสีไฟให้ชัดเจน
แบบฝึกหัดที่ 3
🍕 ระบบสั่งพิซซ่าออนไลน์
โจทย์: จงวาดผังงานระบบสั่งพิซซ่าออนไลน์ โดยมีขั้นตอนดังนี้
- ลูกค้าเลือกขนาดพิซซ่า (S, M, L)
- เลือกหน้าพิซซ่า (ฮาวายเอี้ยน, ซีฟู้ด, เนื้อ)
- ระบุที่อยู่จัดส่ง
- ตรวจสอบว่าอยู่ในพื้นที่จัดส่งหรือไม่ (ระยะไม่เกิน 5 กม.)
- ถ้าอยู่ในพื้นที่ → คำนวณราคาและยืนยันคำสั่งซื้อ → แสดง "สั่งพิซซ่าสำเร็จ เตรียมจัดส่ง"
- ถ้าไม่อยู่ในพื้นที่ → แสดง "ขออภัย ไม่สามารถจัดส่งได้"
✏️ พื้นที่วาดผังงาน
💡 เคล็ดลับ
- แยกขั้นตอนการรับข้อมูล (ขนาด, หน้า, ที่อยู่) ให้ชัดเจน
- ใช้สัญลักษณ์ตัดสินใจสำหรับเช็คพื้นที่จัดส่ง
- มี 2 ทางเลือกหลังเช็คพื้นที่ (จัดส่งได้/จัดส่งไม่ได้)
- ใส่รายละเอียดในแต่ละกล่องให้เข้าใจง่าย
แบบฝึกหัดที่ 4
🎫 ระบบเครื่องขายตั้งขายน้ำอัตโนมัติ
โจทย์: จงวาดผังงานสำหรับเครื่องขายน้ำอัตโนมัติ โดยมีขั้นตอนดังนี้
- ลูกค้าเลือกเมนูน้ำ (น้ำเปล่า 10฿, น้ำอัดลม 15฿, กาแฟ 20฿)
- แสดงราคาสินค้า
- รับเหรียญ/ธนบัตรจากลูกค้า
- ตรวจสอบว่าเงินเพียงพอหรือไม่
- ถ้าเงินพอ → จ่ายสินค้าและทอนเงิน (ถ้ามี) → แสดง "ขอบคุณที่ใช้บริการ"
- ถ้าเงินไม่พอ → แสดง "เงินไม่พอ กรุณาใส่เงินเพิ่ม" แล้วให้ใส่เงินเพิ่ม
✏️ พื้นที่วาดผังงาน
💡 เคล็ดลับ
- ระบุราคาของแต่ละเมนูให้ชัดเจน
- ใช้เงื่อนไขตรวจสอบว่า "เงินที่ใส่ ≥ ราคาสินค้า หรือไม่"
- อย่าลืมกระบวนการทอนเงิน
- มีลูปให้ใส่เงินเพิ่มถ้าเงินไม่พอ
📊 เกณฑ์การประเมิน
| หัวข้อการประเมิน | คะแนนเต็ม | คะแนนที่ได้ |
|---|---|---|
| 1. ความถูกต้องของสัญลักษณ์ที่ใช้ | 5 | |
| 2. ความสมบูรณ์และครบถ้วนของขั้นตอน | 5 | |
| 3. ความถูกต้องของลำดับและตรรกะการทำงาน | 5 | |
| 4. การใช้ลูกศรและทิศทางอย่างเหมาะสม | 3 | |
| 5. ความสะอาดและเป็นระเบียบ อ่านง่าย | 2 | |
| รวมคะแนนต่อข้อ (x 4 ข้อ = 80 คะแนน) | 20 |
หมายเหตุ:
- นักเรียนต้องทำแบบฝึกหัดทั้ง 4 ข้อ (ข้อละ 20 คะแนน)
- ใช้ดินสอในการวาด เพื่อสะดวกในการแก้ไข
- สามารถใช้สีเพื่อความสวยงามได้ (ไม่บังคับ)
- ส่งงานภายในวันที่ ___________________
👨🏫 สำหรับครู
คำแนะนำการสอน:
- แนะนำให้นักเรียนอ่านโจทย์ให้เข้าใจก่อนเริ่มวาด
- ให้นักเรียนเขียนแผนผังคร่าวๆ ก่อนวาดลงกระดาษ
- เน้นย้ำการใช้สัญลักษณ์ให้ถูกต้องตามมาตรฐาน
- ตรวจสอบว่าผังงานสามารถทำงานได้จริงหรือไม่
- ส่งเสริมให้นักเรียนใช้ความคิดสร้างสรรค์ในการจัดวาง